Öğretmenlik Yapan Ünlü Şair ve Yazarlarımız

“Mesleği bilgi öğretmek olan kimse; hoca, muallim, muallime.” demek olan öğretmen, yeni nesillerin yetişmesinde önemli görevler yüklenen kimsedir. Edebiyat dünyamıza mensup pek çok şair ve yazarımız, bir taraftan öğretmenlik mesleğini icra ederken bir taraftan da eserlerini meydana getirmişlerdir.

Meslek hayatları boyunca tamamen veya kısmen öğretmenlik yapan şair ve yazarlarımızın bazıları şunlardır:

Tanzimat Dönemi şair ve yazarlarından Muallim Naci (1849-1893), 1867’de Varna’da açılan rüştiye mektebinde on yıl ikinci muallimlik görevinde bulunmuştur.

Servet-i Fünun Dönemi şairlerinden Tevfik Fikret (1867-1915); uzun yıllar Mekteb-i Sultani (Galatasaray Lisesi), Darülfünun (İstanbul Üniversitesi) ile Robert Koleji’nde Türkçe ve edebiyat öğretmenliği, ayrıca Mekteb-i Sultani’de müdürlük yapmıştır.

Asıl mesleği askeri tabiplik olan Cenap Şahabettin (1870-1934); emekli olduktan sonra Darülfünun’da (İstanbul Üniversitesi) Garp edebiyatı, Fransızca ve Osmanlı edebiyatı tarihi dersleri müderrisliğinde bulunmuştur.

“Muallimim, diyen olmak gerektir îmânlı; / Edebli, sonra liyâkatli, sonra vicdanlı.” mısralarının sahibi İstiklal Marşı şairimiz Mehmet Akif Ersoy (1873-1936); mezun olduğu Halkalı Baytar Mektebi ile Halkalı Ziraat Mektebinde Kitabet-i Resmiye (Resmi Yazışma Usulü) dersleri vermiş, Darülfünun’da (İstanbul Üniversitesi) edebiyat okutmuştur.

Darülfünun’da (İstanbul Üniversitesi) tarih, Batı ve Türk edebiyatı, medeniyet tarihi dersleri okutan şair ve yazar Yahya Kemal Beyatlı (1884-1958), aynı zamanda Ahmet Hamdi Tanpınar’ın hocalarındandır.

Memleket ve Gurbet Hikâyeleri ile tanınan Refik Halit Karay (1888-1965) Robert Koleji’nde Türkçe öğretmenliği; eleştirmen ve denemeci yönü ön plana çıkan Nurullah Ataç (1898-1958) ise İstanbul’daki bazı liselerde ve Adana’da Fransızca öğretmenliği yapmıştır.

Millî Edebiyat Dönemi yazarlarından Çalıkuşu yazarı Reşat Nuri Güntekin (1889-1956); Bursa’da ve İstanbul’daki pek çok okulda Fransızca ve Türkçe öğretmenliği ile müdürlük görevlerinde bulunmuştur.

Han Duvarları şairi Faruk Nafiz Çamlıbel (1898-1973); Kayseri, Ankara ve İstanbul’daki liselerde edebiyat ve kısa süre coğrafya öğretmenliği yapmıştır.

Cumhuriyetin ilk öğretmenlerinden olan Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962); Erzurum, Konya, Ankara ve İstanbul’daki liselerde edebiyat öğretmenliği yapmış; Güzel Sanatlar Akademisinde Estetik Mitoloji dersi okutmuştur.

Orhan Şaik Gökyay (1902-1994); Piraziz, Samsun, Balıkesir’de ilkokul öğretmenliği; İstanbul Darulfünunu Edebiyat Fakültesi ve Yüksek Öğretmen Okulu’ndan mezun olduktan sonra ise Kastamonu, Malatya, Edirne, Eskişehir ve Bursa’da edebiyat öğretmenliği yapmış, “Bu Vatan Kimin?” şiiriyle tanınmıştır. Bir müddet sonra yine Musiki Muallim Mektebi’nde (Ankara Devlet Konservatuvarı) öğretmen ve müdürlük, Galatasaray Lisesi’nde ve Çapa Eğitim Enstitüsü’nde öğretmenlik görevinde bulunmuştur.

1951’de çıkarıldığı vatandaşlığa 2009’da yeniden kabul edilen Nazım Hikmet Ran (1902-1963); Bolu’da iptidaî (ilkokul) öğretmenliği yapmıştır.

Bayrak şairi Arif Nihat Asya (1904-1975); Adana, Malatya, Edirne ve Eskişehir ve Lefkoşa’da uzun yıllar öğretmenlik yapmıştır. Son görev yeri Ankara Gazi Lisesi’dir.

“Çile” şairi ve aynı zamanda bir aksiyon adamı olan “Sultanu’ş Şuara” Necip Fazıl Kısakürek (1904-1983); Ankara Devlet Konservatuvarında kısa süre hocalık yapmış, Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mimarlık Bölümünde ve Robert Koleji’nde dersler vermiştir.

Bir sözünde “Anladım ki öğretmenlik benim harcım değildi.” diyen Sait Faik Abasıyanık (1906-1954), kısa süreliğine Halıcıoğlu’ndaki Ermeni Yetim Mektebi’nde Türkçe öğretmenliği yapmıştır.

Eğitim öğretim ve öğretmenlik konusunda söylediği“Kırk yıl boyunca öğretmenlik yaptım. Derse, mabede girer gibi girdim. Hiçbir derse abdestsiz girmedim.”sözleri meşhur olan Nurettin Topçu (1909-1975); Galatasaray Lisesi, İzmir Atatürk Lisesi, Denizli İsmet İnönü Lisesi, Haydarpaşa ve Vefa liseleri ile emekli oluncaya kadar İstanbul Erkek Lisesi’nde öğretmenlik görevini sürdürmüştür.

Rıfat Ilgaz (1911-1993) Gerede, Akçakoca, Gümüşova’da ilkokul, İstanbul’da Türkçe öğretmenliği yaparken; asıl adı Mehmet Behçet Gönül olan Behçet Necatigil (1916-1979) Kars, Zonguldak ve İstanbul’da; Ahmet Hamdi Tanpınar’ın öğrencisi olan Yusuf Atılgan (1921-1989) ise Akşehir’deki Maltepe Askeri Lisesinde edebiyat öğretmenliği yapan şair ve yazarlardandır.

Sağlığında hiçbir kitabı ikinci baskı yapamayan roman ve hikâye yazarı Oğuz Atay (1934-1977); İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi İnşaat Bölümünde (günümüzde Yıldız Teknik Üniversitesi) ders vermiştir.

Şair Adil Erdem Bayazıt (1939-2008); mezun olduğu Kahramanmaraş Lisesi’nde edebiyat öğretmenliği yaparken Mehmet Akif İnan (1940-2000) ise Gazi Eğitim Enstitüsü’nde Türkçe ve edebiyat öğretmenliği, kısa süre Uşak’ta ve vefatına kadar Ankara Fen Lisesinde edebiyat öğretmenliği yapmıştır.