İstanbul’da Müstakîm Bir Bilgi Şöleni: Sırât-ı Müstakîm Sempozyumu

26 Nisan 2025 Cumartesi günü İstanbul Çamlıca Camii 1071 Konferans Salonu’nda Kur’an Çalışmaları Vakfı tarafından İslam düşüncesinin merkezî kavramlarından olan ve “dosdoğru yol” anlamına gelen “Sırat-ı Müstakim” konulu bir bilgi şöleni düzenlendi. Bazı kurumlar vardır fazla bilinmeseler de büyük faaliyetlerde bulunurlar, bunlardan biri de Kur’an Çalışmaları Vakfı’dır. Bu bilgi şölenini Kur’an Çalışmaları Vakfı büyük bir çaba ve başarısıyla gerçekleştirmiştir. Öncelikle daha iyi tanımak için Vakıf hakkında kısaca bilgi vermek istiyoruz:

Kur’an Çalışmaları Vakfı, Kur’an-ı Kerim’in anlaşılmasını, hayatın her alanında yol gösterici bir ilke olarak yaşanmasını ve insanlığa hakikatin sesiyle ulaşılmasını amaçlayan bir sivil toplum kuruluşudur. Kur’an merkezli düşünceyi akademik ciddiyet, entelektüel birikim ve çağın diliyle buluşturan Vakıf; ilmi toplantılar, yayınlar ve eğitim faaliyetleriyle fikrî ve manevi bir ufuk inşasına katkı sunmaktadır. Kur’an Çalışmaları Vakfı’nın nihâi hedefi Kur’an’ı hayatın canlı rehberi, İslâm’ı hâkim dini, insanı da en hayırlı varlığı haline getirmek için elden geleni iyi niyet ve samimiyetle yapıp Allah’ın rızasını kazanmaktır. Bu ulvi hedefi gerçekleştirmek isteyen herkes anılan hayırlı hizmetlere davetlidir. Vakfın mensupları olarak Rabbimizden niyazımızsa iyilikte yarışan, hayrın ve dayanışmanın zeminini hazırlayan ve kullukta ihsan kalitesini yakalayan bahtiyar kulları arasına bizleri de katmasıdır. Vakıf, bu anlayış doğrultusunda bugüne dek Türkiye çapında ilahiyat çevrelerinde geniş yankı uyandıran ‘Bütün Boyutlarıyla Din’, ‘Vahiy Zincirinin Son Halkası –Kur’ân Vahyi’ ve ‘Hayatın Anlamı: İman’ başlıklı sempozyumlara imza atmıştır. Bu faaliyetlerde Vakıf Başkanı Sayın Fahrettin Yıldız’ın ifadesiyle “Kur’an Çalışmaları Vakfı bu tür faaliyetleri yaparken bir fikri empoze etmek yerine, Kur’an ve Sünnetin genel çerçevesinin dışına taşmayan ve İslam’ın ana ilkeleri içinde kalan farklı görüşleri ilmi bakış açısıyla insanımıza sunmayı, ilmi niteliği ve kalitesi olan her fikre yer ve değer vermeyi, kişileri ve isimleri değil, anlayış ve düşünceleri öne çıkarmayı, kişi ve grupları hedef göstermemeyi, İslam toplumlarının birlik ve dirliğini tehdit eden ayrışmayı, çatışmayı ve ötekileştirmeyi besleyen eylem ve söylemlerden uzak durmayı ilke edinmiştir”.

Vakfın en önemli çalışma ve faaliyetlerinden biri olan Kök ve Türevleriyle Kur’ân Kelimeleri hakkında bilgi verecek olursak; bu çalışma, kadîm köklerinden başlayarak Kur’ân kelimelerinin izini sürmektedir. Kelime köklerinin, diğer Sâmî dillerle anlam alâkasının belirginleştirilmesi, bizzat Kur’ân-ı Kerîm’de yeni (şer‘î) anlamlar yüklenip yüklenmediğinin tespiti, İslâm tarihinde anlamlarının değişip değişmediğinin, terimleşme süreçlerinin ve değişik alanlardaki kullanım biçimlerinin ortaya konulması, çalışmanın temel hedeflerini oluşturmaktadır. Böylece çalışma, Kur’ân’dakikelimelerin kök, dil ve Kur’ân’daki kullanımlarından İslam geleneğindeki yaygın tanımlarına kadar değişik alanlardaki kullanım biçimlerini yeniden ele almaya ve tefsir tarihinde kavramların kazandığı anlamların disiplinli bir şekilde açığa çıkarılmasını sağlamaya yönelik ciddi bir adımdır. Bu yüzden çalışma bu yönüyle ileride yapılacak ayrıntılı kavram tarihi ve analizi çalışmalarının temelini oluşturur.

Bu genel bilgilerden sonra 26 Nisan 2025 günü yapılan bilgi şöleni hakkında daha detaylı bilgi verecek olursak, Türkiye’nin önde gelen akademisyen ve düşünürlerini bir araya getiren olan bilgi şöleninde, kavramın teolojik, ahlâkî, toplumsal ve güncel boyutları üzerine önemli sunumlar yapılmıştır.Alanında yetkin pekçok akademisyenin ele aldığı konularıyla katkı sunduğu bilgi şöleni ve konu başlıklarına yer verecek olursak bunları şöylesıralamak mümkündür:

Prof. Dr. Mehmet GÖRMEZ, ‘Sırat-ı Müstakim ve Sünnet’,

Prof. Dr. Mehmet ERDOĞAN, ‘İbâdât ve Muâmelattaİstikametten Sapmalar’, 

Prof. Dr. Necdet TOSUN, ‘Ahlâkta İstikamet’, 

Prof. Dr. Yasin MERAL, ‘Yahudilik ve Hristiyanlıkta İstikamet Üzere Olmak ve Pratik Hayattaki Yansımaları’, 

Prof. Dr. M. Sait REÇBER, ‘Çağdaş İnanç Krizleri ve İstikamet’,

Prof. Dr. Şaban Ali DÜZGÜN, ‘İstikamet Krizi: Müslüman Toplumlarda Bütünsel Sarsılmanın Nedenleri ve Sonuçları’, 

Prof. Dr. Halis AYDEMİR, ‘Müslümanlarda İstikamet Krizi (Sebep- Sonuç ve Örnekleriyle),

Prof. Dr. Murat SÜLÜN, ‘Ümmet-i Muhammed’in İstikameti – Temel Meseleler, Öneriler’, 

Prof. Dr. Ömer TÜRKER, ‘Sırat-ı Müstakim’in Kavram ve Kapsamı Üzerine Bir Değerlendirme,

Prof. Dr. Yaşar DÜZENLİ, ‘Yüksek Bir Tercihe Dayalı Yol Olarak Sırat-ı Müstakim’, 

Prof. Dr. Hasan ELİK, ‘Sırat-ı Müstakim – Fıtrat İlişkisi’, 

Prof. Dr. İsmail Hakkı ÜNAL, ‘Genel Değerlendirme ve Özet’, 

‘Hayatın Ölçüsü Olarak Sırat-ı Müstakim’ başlığıyla düzenlenen bilgi şöleninde, Kur’an’da ‘şirkten uzak, hanîf ve kalıcı din’ olarak tanımlanan ‘dosdoğru yol’un, çağlar üstü anlamı ele alınmış. İlahi bir hidayet çizgisi olarak ‘Sırat-ı Müstakim’; inanç, ibadet, ahlak, toplumsal düzen ve çağdaş sorunlar çerçevesinde değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bilgi şöleni, bu yolun fıtratla ilişkisini, ahiret bilinciyle olan bağını ve ona sımsıkı sarılanlara vaat edilen dünyevi ve uhrevi nimetleri de gündeme taşımışlardır, konunun güncel yönlerine işaret edilmiştir. Verimli, faydalı, araştırma mahsülu ve birbirini tamamlayan sunumlarından dolayı hocalarımıza şükranlarımız arz ediyoruz. 

Hülasa olarak bilgi şöleni başlıkta ifade ettiğimiz üzere müstakîm, çok faydalı ve bereketli oldu. Yeni şeyler öğrendik. İstifadeli ve bereketli bir buluşma ve faydalı ve verimli sohbetler oldu. Ayrıca bilgi şöleni farklı yerlerden gelen hocalarla bilgi alışverişine ve tanışmaya vesile oldu. Bu tür faaliyetlere ne kadar çok ihtiyaç duyulduğu gerçeği ortaya çıktı. Sempozyumu tertipleyen Vakıf Başkanı Fahrettin Yıldız ve ekibine, katkısı olan herkese çok teşekkür ediyoruz. Daha güzel ve istifadeli bilgi şölenlerinde buluşmak dileğiyle. Hoşça kalınız.