Serdar Biler: Okumak, kendi özümüzü oluşturma eylemidir

SUNUŞ:

Bu haftaki röportajımızı Serdar Biler ile yaptık. Kendisi çok yönlü bir eğitimci, maarif adamı. Edebiyatçı. Öğretmen. Dershaneler, soru hazırlama, redaksiyon gibi eğitimin çok farklı bir alanında bulunmuş, çalışmış bir isim. Müktesebatında hukuk tahsili de mevcut. Çalışmalarını halen Ankara’da sürdürmekte. Kendisiyle yaptığımız röportajı istifadelerinize sunuyoruz.

Serdar BİLER ile Röportaj

Maarifin Sesi: 1-Okuma nedir, kaliteli okuma nasıl yapılmalıdır?

      BİLER: Okumak, Yunus Emre’nin deyişiyle “kendini bilmek”tir. Önce kendini bilmekle başlayıp insanı, evreni ve tüm bunları bize “bahşeden”i bilmektir.  Aslında bir yoldur okumak. Nasıl ki bir yolculukta farklı köyler, kasabalar, şehirler; dağlar, bitkiler, akarsular, hayvanlar görerek farklı olanı tanıyorsak okuma yolculuğunda da farklı dünyaları duyguları görüp hissederek kendimizi yani insanı ve evreni tanıma fırsatı yakalarız.

      Kaliteli okuma, bir birikim ve o birikimi özümseyip bünyeye katma işidir.Arının çiçekten özü alıp bal yapması gibi, kitaplardan topladığımız özlerle kendi özümüzü oluşturma eylemidir. Ayrıca belli bir amaca yönelik yapılmalıdır bu tür bir okuma, kendini bilmek yolunda eksikliklerimiz neyse ona yönelik olmalıdır. Çiçeğin kalitesi, kokusu, yetiştiği bölge nasıl balın kalitesini etkiliyorsa okunan kitaplar da okumanın kalitesini, dolayısıyla bize katkısını etkilemektedir. Bu minvalde bizim ufkumuzu açan, özümüzü zenginleştiren, kendimizi bilmemizi sağlayan kitaplarla ve onların özleri ile yapabiliriz ancak kaliteli okumayı.

Maarifin Sesi: 2.Düşünce ile insan, iç terbiye ile davranış terbiyesi arasında nasıl bir ilişki kurarsınız?

        BİLER: İnsan ancak düşünce ile var olabilir. Düşünce ise aklın ve akletme becerisinin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Akletme eyleminin amacı, niteliği, sınırı düşüncenin de niteliğini ve sınırını belirler. Burada önemli olan, aklın ve dolaylı olarak da düşüncenin sınırlarını genişletecek eylemlerle  iştigal etmektir. Bunun da  en etkili yöntemi, okumak ve okunanlar üzerine tefekkür edip bunu zihnî varlığımızın bir parçası haline getirmektir.

        Okumak, aynı zamanda zihnî bir terbiye  olduğu için okuyan, sorgulayan, tefekkür edip bunun kazanımlarını benimseyen insanlar, davranışlarında da bu zihnî terbiyenin yansımalarını örnekler.  Burada yine iş ne okuduğun, nasıl ve hangi amaçla okuduğunla ilgili hale geliyor. Toprağına hangi tohumu ektiysen onun filizini büyütüp onun meyvesini yersin. Yani iç terbiyeyi neyle sağladıysak davranışlarımızda da onun yansımalarını görürüz. Bir söz vardır hani “sîretini sûretinde taşımak” diye ya da “Küpün içinde ne varsa dışına onu sızdırır” da diyebiliriz bu duruma.

Maarifin Sesi: 3. Kısaca çocuk, muallim, mürebbî tarifi yapabilir misiniz?

       BİLER: Çocuk umuttur bana göre. Geleceğe yönelik umudumuz. Gelecek idealimizin taşıyıcısı da diyebiliriz. Muallim ve mürebbî ise onu bu gelecek idealine göre şekillendirmeye çalışan kişilerdir.

      Muallim günümüzde öğretmenin karşılığı olarak kullanılsa da ondan daha geniş bir etkiyi ifade eder. Sadece öğreten, bilgi aktaran değil, yol gösteren, bakış açısı kazandıran, ilim/irfan yolunun rehberi de diyebiliriz.

     Mürebbi ise daha çok kişilik ve davranış gelişimi üzerinde tesirleri ve yönlendirmeleri olan muallimden önce çocuğu davranış ve kişilik olarak belli bir olgunluğa eriştiren yani kısaca tarlayı, toprağı ekime hazır hale getiren kişidir.

Maarifin Sesi: 4.  Eğitim, öğretim, terbiye, talim kavramları sizin zihninizde nasıl bir Türkiye hayali uyandırıyor?

   BİLER:  Aslında bu kavramları günümüzde genellikle eğitimin alt başlıkları şeklinde, eğitimle içlem-kaplam ilişkisi içinde kullanıyoruz.  Hepsi eğitimin bir yönüne işaret ediyor ve bir bütünün parçaları gibi tamamlayıcı rol üstleniyor. Günümüz Türkiye’sinde bu bütünlük sağlanıyor mu, bundan pek de emin değilim. Zaten eğitim alanındaki birçok sorunumuzun temelinde de  bu kavramların eğitim hayatımıza yeterince tatbik edilememesi,  kavramların içinin iyi doldurulamaması, doldurulsa bile bizim değerlerimizle değil, ithal birtakım içeriklerle doldurulması yatıyor. Eğer dünyada söz sahibi, değer üretebilen, insanlığa her yönüyle katkı sunabilen bir Türkiye hayalimiz varsa öncelikle bunun yolu, bu kavramların yerli yerine oturtularak içeriğinin, kaynağını medeniyetimizin kadim değerlerinden alan ârif/maarif ilişkisini yansıtan değerlerle yeniden inşa edilmesinden geçer.

Maarifin Sesi: 5. Okuma talimi ya da okuma temrinleri yahut buna okuma hedefleri diyecek olursak sizin önerileriniz nelerdir?

    BİLER: Öncelikle ilk soruda da bahsettiğimiz gibi okumak, kendinden başlayarak insanı, evreni ve bize bu evreni “bahşeden”i tanımak üzerine bir yolculuk gibi görülmelidir. Okumayı boş vakit geçirme vesilesi şeklinde algılarsak okumanın dostlarımızla yaptığımız havadan sudan sohbetlerden farkı kalmaz.  Okumak değerli bir eylemdir; kişiye değer katmalıdır ki o kişi de çevresine ve yaşadığı dünyaya değer katsın. Bize değer katmayan kitapları okuduğumuzda bu değerler silsilesinin de gerçekleşmeyeceğini, bize yanlış davranışların ve düşuncelerin sirayet edeceğini, dolayısıyla yaşama ve güzelliğe dair bir katkımızın da olamayacağını düşünüyorum. Bu sebeple okuma hedeflerinin gerçekleştirilebilmesi için okumada seçici ve nitelikli davranılması gerektiğine inanıyorum.

Maarifin Sesi: Bu röportaj için size çok teşekkür ediyoruz.

BİLER: Ben teşekkür ederim.