(Birinci Bölüm)
Öğretmen kariyer basamakları eğitim camiasının en çok konuştuğu ve tartıştığı konuların en üst sıralarında yer almaktadır. Öğretmenlerimiz, öğretmenler odaları başta olmak üzere sosyal medyada uzun zamandır bu konuyu gündemde tutmaya çalışmaktadırlar. Sendikaların da devreye girmesiyle birlikte başta siyasiler olmak üzere doğal olarak eğitim camiasında herkes tarafından tartışılan bir konu haline gelmiştir.
Öğretmenlerimiz bu konuyu gündemde tutarken daha çok Kariyer basamakları ile ilgili yazılı sınavın iptal edilmesine odaklandıkları artık herkesin malumudur. Kariyer basamakları denilince öğretmenlerin üniversiteye yerleşmeleri (Eğitim Fakülteleri), aday öğretmenlerin yetiştirilmesi, mesleki gelişimleri, hizmet içi eğitimler vb konuların da tartışılması gerekiyordu. Oysa konu ana ekseninden koparıldı. Sadece mali konular üzerine odaklanıldı. Bu durum eğitim adına olumsuz bir algı oluşturmaktadır.
Kariyer basamakları sınavını daha çok hangi sendika ya da sendikaların istediği, nasıl olacağı ve sonucunda ne gibi getirilerinin olacağı gibi başlıklar da öğretmenler odasının en çok konuşulan konuları arasında yer almaktadır.
Bu sınav adeta sendika savaşlarını dönmüştür desek herhalde yanlış olmaz. Oysa sendikaların nerede ise tamamı “Öğretmen Kariyer Basamakları”nda özellikle yazılı sınavın olmaması gerektiğine dair aynı cümleleri kurmaktadırlar.
Türkiye’de öğretmen kariyer basamaklarının oluşturulmasına ilişkin, okul müdürleri, okul müdür yardımcıları ve öğretmenlerin görüşlerini belirlemek amacıyla tarafımdan nicel bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırmaya katkı sunmaları amacıyla gönüllülük esasına bağlı olarak yine tarafımdan hazırlanan ankete cevap vermeleri istenmiştir.
Bilindiği üzere 14 Şub 2022 tarih ve 7354 sayılı kanunla “Öğretmenlik Meslek Kanunu” yürürlüğe girmiştir. Yürürlük ve yürütme maddeleri dâhil sadece 12 (oniki) maddeden oluşan bu kanunun öğretmenler tarafından pek okunmadığı sonucu anketimizden çıkmış olması da ilginçtir. Kanunun 3.maddesinin 4 üncü fıkrasında; “Öğretmenlik mesleği; aday öğretmenlik döneminden sonra öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç kariyer basamağına ayrılır” ifadesi yer almaktadır.
İlgili kanuna göre; Aday öğretmenlik dâhil öğretmenlikte en az on yıl hizmeti bulunanlardan;
a) Mesleki gelişime yönelik 180 saatten az olmamak üzere düzenlenen Uzman Öğretmenlik Eğitim Programını tamamlamış olan,
b) Mesleki gelişim alanlarında uzman öğretmenlik için öngörülen asgari çalışmaları tamamlamış olan,
c) Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmayan,
Öğretmenler uzman öğretmen unvanı için yapılan yazılı sınava başvuruda bulunabiliyorlar. Ayrıca Uzman öğretmen unvanı için yapılan yazılı sınavda 70 ve üzeri puan alanlara “Uzman Öğretmen” sertifikası düzenlenmesi hükmü getirilmiştir.
Uzman öğretmenlikte en az on yıl hizmeti bulunan ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmayan uzman öğretmenlerden mesleki gelişime yönelik 240 saatten az olmamak
üzere düzenlenen Başöğretmenlik Eğitim Programını tamamlamış olan ve mesleki gelişi alanlarında başöğretmenlik için öngörülen çalışmaları tamamlayanlar başöğretmen unvanı için yapılan yazılı sınavda 70 ve üzeri puan alanlara ise “Başöğretmen Sertifikası” düzenlenmesi hükmü getirilmiştir.
Yine Yüksek lisans eğitimini tamamlayanlar uzman öğretmen unvanı için öngörülen, doktora eğitimini tamamlayanlar ise başöğretmen unvanı için öngörülen yazılı sınavdan muaf tutulur hükmü de ilgili kanunda yer almaktadır.
Uzman öğretmen veya başöğretmen unvanı alanlara her unvan için ayrı ayrı olmak üzere bir derece verileceği hükmü de yer almasına karşılık öğretmen kamuoyunda bu bilgi pek gündeme gelmemiştir.
Görüldüğü üzere kanun hükümleri incelendiğinde yazılı sınavın iptal edilmesi söz konusu olmamaktadır. İptali ancak bu kanunun Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde değiştirilmesi ile mümkün olacaktır. Burada bir eleştiri yapmak gerekirse öğretmenlerin kanun çıkmadan önce yeterli tepki göstermediği, kanun çıktıktan sonra da cılız tepkilerin geldiğidir. Ne zamanki yazılı sınav yapılacağı anlaşılmıştır işte o zaman öğretmenler kariyer basamakları için kanunda yer alan yazılı sınavın iptal edilmesine yönelik tepki göstermişlerdir.
Sonuçta kanunun da gereği olarak Milli Eğitim Bakanlığı’nca Öğretmen kariyer basamaklarının planlaması ve uygulanmasına yönelik çalışmalar başlatılmıştır. Çok yakın zamanda yazılı sınav olacaktır.
Türkiye’nin değişik illerinden öğretmen, okul müdür yardımcısı ve okul müdürlerinin katılımı ile 399 katılımcı anketimize katkıda bulunmuşlardır. Öncelikle samimi cevapları için eğitimci arkadaşlara teşekkür ederim. Anketimizin raporunu bir sonraki yazımızda inşallah sizlerle paylaşacağım.
Sevgide kalın, sevgiyle kalın…
Fatih Başak
