Sınav Nedir, Ne Değildir?

Öğrencilerin okuldan aldığı bilgi miktarını,  ölçme amacıyla çeşitli sınav türleri ölçme değerlendirme aracı olarak kullanılmakta. Bir başka adı imtihandır. Sınav maksatlı ölçme değerlendirme yaparken, öğretmenlerin çeşitli amaçları olabilir; öğrenme düzeyini ölçme, hazır bulunuşluğu ölçme gibi. Bu tür sınavların genel amaçları ise bir üst sınıfa geçmeye yeterli olup olmadığıdır. Okul sınavlarından başka merkezi ölçme sınavları da yapılmaktadır.  Merkezi sistem sınavları ise üst kademelere geçiş için yapılır; liselere geçiş sınavı, yükseköğretime geçiş sınavı bunlara örnektir. ÖSYM merkezi sistem sınavlarında uzmanlaşmış bir devlet kurumudur. Günümüzde kademe geçiş sınavları için öğrenciler küçük yaşlardan itibaren bu sınavların stresini hissetmekte ve çalışma temposuna girmektedir. Böylece bu sınavlar öğrencilerin hayatında önemli bir yere sahip olmaktadır. 

Merkezi sınavlar okul sınavlarından daha farklıdır. Farklı olması sebebiyle bu sınavlar öğrencilerde ağırlık oluşturmakta ve sınav ile başa çıkamayacakları gibi kaygılara  kapılmaktadırlar. Bu kaygılarına temel oluşturan esas neden ise okulun sınav sistemi ile merkezi sınavlar arasındaki sistem farklılıklardır.   

Merkezi sınavların öğrencilerde aradığı farklı nitelikler vardır. Merkezi sınavlar tüm eğitim hayatından sorumlu tutar. Öncelikli olarak öğrencilerde uzun süreli (belleğin) hafızanın aktif olmasını ister. Uzun yıllar kısa süreli (belleğini) hafızasını kullanıp sınavlardan geçen öğrenci için bu zor bir durumdur. Uzun süreli (belleğin) hafızanın çalışması için yapması gerekenler vardır: Unutmayı engellemek için düzenli tekrar yapmak, kendi hatırlayacağı şekilde kodlama ve kısaltmalar yapmak, soru çözerek bilgileri pekiştirmek gibi. Merkezi sınavların öğrencilerde istediği bir diğer husus; ezberciliğin önüne geçmektir. Bu amaçla yoruma dayalı sorular sormaya özen gösterirler. Öğrencilerin sadece bilmesi yeterli değildir. Bir konuyu bilip bu bilgiyi farklı yönleriyle yorumlayabiliyorlar mı, bir yargı çıkarabiliyorlar mı, farklı çıkarımlarda bulunabiliyorlar mı şeklinde sorularına da cevap ararlar. Öğrencinin birden çok özelliği sınavla ölçülmeye çalışılır. Merkezi sınavlara okul başarısının da etkisi vardır. Okul başarısının etkili olmasındaki amaç ise okulun öğrencilere katkısını daha da arttırmaktır. Bu tür sınavlar önemli olsa da, hayatlarını ve geleceklerini de etkilese de öğrencilerin bir bütün sekilde görülmesi gerektiğini unutmamalıyız. Öğrencileri sadece ders başarılarına göre değerlendirmemeli. Kişiliğini gösterebileceği yeteneklerini de dikkate almalı, önem vermeliyiz. Öğrenciler kendilerini rahat ve doğal bir şekilde ifade edebilmeli. Öğrencilerin bu tabi ortamı okul ve ailenin işbirliği ile daha da geliştirilebilir.   

Tutku Kılıç

Rehberlik Öğretmeni