E-pedagoji nedir? sorusuyla başlayacak olursak; dijital bilgi ve iletişim teknolojisi imkanlarının kullanan ve dijital neslin öğrenme tercihlerini karşılayan öğretim yaklaşımları olduğunu söyleyebiliriz. Dijital Pedagoji ise, dijital araçların eğitim bağlamında salt kullanımına değil, anlamlı pedagojik değişim için kullanılmasına işaret eden bir kavramdır.
Dijital pedagoji, okullarda öğrencilerle olan fiziksel sınıflarda teknolojik araçların kullanımından ziyade, online derslerde ders işleyişi ve insan davranışlarını, ihtiyaçları algılamakla alakalı bir durumdur. Dijital pedagoji, sadece bilgi aktarımı yapmaktan ziyade öğrencilere kendilerini ifade edebilecekleri imkanlar sunma, diyalog ve tartışma alanları yaratma, yansıtıcı düşünce becerilerini devreye sokma ile alakalıdır ve bu olmadan eğitim- öğretimin gerçekleştirilmesi pek mümkün değildir. Uzaktan eğitime yeniden dönüşle birlikte, dijital araçları kullanmanın yanı sıra bu araçların anlamlı pedagojik değişim için kullanılması daha da önem kazanıyor.
Dijital Pedagoji
Dijital pedagoji, öğrencinin ve öğretim elemanının aynı fiziksel mekânı paylaşmak zorunda kalmadan, internet bağlantısı olan cihazlar aracılığıyla sanal bir ortamda birbiri ile yazılı, sesli, görüntülü ve interaktif bir iletişime girdiği bir öğrenme modelidir. Çevrimiçi uzaktan eğitimin, yüz yüze eğitime bir alternatif olmadığını, çok daha farklı eğitim modelleridir. Teknoloji çağımız için paha biçilmez bir avantaj fakat bunun doğru kullanılmaması, yeteri düzeyde algılanmaması dezavantaja dönüşebilir. Beklenmedik bir şekilde 21. yüzyıl öğrencileri kayıp bir nesil olarak elimizde kalabilir. Bugünün eğitimcileri olarak, yarının sahiplerine destek olmalı ve gerekli Dijital Pedagojik bir anlayış edinerek, öğrencilere gerçek sınıf ortamındaki eğitim ve öğretimin eksikliğini bir nebze de olsa giderebiliriz. Geleceğin eğitimini düşünürken, imkânların daha çeşitli olabileceğini bilmeliyiz.
Kovid-19 (Covid-19) salgını nedeniyle tüm eğitim sistemi uzaktan eğitime geçince uzaktan eğitimin sadece bir bilgisayar ve yazılım işi olmadığını, öğrenci, öğreten, veli ve yöneticiler olarak hepimiz daha yakından ve yeniden görme imkânı bulduk.
Coğrafyacıların özellikle kullandığı mesafe yılgısı (distance decay) kavramı, mesafenin artmasının bireyler ve topluluklar arasında etkileşimde farklılaşma oluşturduğunu ifade eder. Bu etki olumlu da olabilir olumsuz da. “Gözden ırak olan gönülden de ırak olur” olumsuz etkiyi, “Davulun sesi uzaktan hoş gelir” de olumlu etkiyi ifade eden bir güzel ata sözlerimizdir.
Gelenekten Geleceğe…
Eğitimde pedagoji, kime, neyi, nasıl ve ne zaman öğretmek gerektiğine dair strateji ve kurallar bütünü olarak tanımlayabiliriz. Hangi tür olursa olsun eğitimin çerçevesini pedagojik yaklaşım belirler. Her düzeyde uzaktan eğitim, sadece eğitimde mesafeyi ortadan kaldıran veya kullanılan eğitsel araçları farklılaştıran bir “teknik” ayrıntı değil, pedagojinin tanımında yer alan tüm boyutlarını farklılaştıran, içinde geliştiği diğer unsurlar da dikkate alındığında eğitimde şimdiye kadar hiç karşılaşılmamış tamamen yeni bir duruma işaret eder. Uzaktan eğitim sadece geleneksel eğitim içerikleri ve ölçme değerlendirme yöntemlerini değil eğitim felsefesi, psikolojisi ve sosyolojisini de içerecek biçimde köklü bir değişim ihtiyacının kapıda olduğunu göstermektedir. Pedagoji tanımında sayılan boyutlar (kim tarafından, kime, ne, ne zaman ve nasıl) uzaktan öğretimin avantaj, dezavantaj ve sorunlarını görmek için iyi bir çerçeve sunar.
Milli Eğitimim Bakanlığı (MEB) öğrenci merkezli uygulamalar yapsa da geleneksel öğretim yöntemi öğretici merkezlidir. Otorite öğreticidedir. Öğretim kademesine bağlı olarak değişmekle birlikte öğreticinin bilgi ve tecrübe dışındaki özellikleri de öğretim sürecinde etkili olur. Farkında olsun olmasın birçok öğrencinin öğrenme eğilimleri, özellikle erken yaşlardaki öğrenmelerde, büyük oranda öğreticinin bu özellikleri tarafından şekillendirilir. Öğretmenini çok seven öğrencide öğretmen olma ya da onun yönlendirdiği meslekleri yapma isteği oluşur. Yüz yüze öğrenmede öğreticinin yetenekleri, öğretim sürecinde daima başroldedir. Aynı mekânda öğretici-öğrenen arasında yüz yüze etkileşim vardır. Yüz yüze söylenenlerin ve canlı yaşananların öğrenme üzerinde derin ve kalıcı etkileri olur.
e-posta:dogansuleyman1@hotmail.com